Somatic Experiencing

Wat is Somatic Experiencing?

Somatic Experiencing (SE) is een lichaamsgerichte methode voor traumatherapie. SE is ontwikkeld door Peter Levine, een Amerikaanse biofysicus, psycholoog en internationaal gerenommeerd psychotraumatoloog. De verbinding tussen geest en lichaam staat in SE centraal. 

Traumatische ervaringen en/of chronische stress kunnen ernstige sporen nalaten in jouw geest én lichaam.  Vaak toont zich dit in een verstoorde werking van het autonoom zenuwstelstel. Met symptomen zoals angst, paniek, vermoeidheid, pijn, dissociatie, slaapproblemen,…tot gevolg. Misschien ontwikkelde je hierdoor ook een negatieve relatie tot jouw eigen lichaam. Dankzij SE herontdek je jouw lichaam als een belangrijke hulpbron voor herstel. Je herwint controle over jouw fysieke trauma-en stresssymptomen en daarmee ook over je leven.

“Trauma is a fact of life.
It does not, however, have to be a life sentence. It can be healed.”
– Peter Levine

Hoe werkt Somatic Experiencing? Enkele basisprincipes:

• Titratie : Op een zorgvuldige, geleidelijke en bewuste manier wordt de impact van traumatische ervaringen verkent. We vertragen, pauzeren en werken met slechts kleine stukjes moeilijke ervaringen tegelijk.  Zo worden ze veilig verwerkt zonder hertraumatisering. 
• Pendulatie : Pendulatie is het heen en weer bewegen tussen toestanden van spanning en ontspanning in het lichaam. Je leert navigeren tussen de “eb en vloed” van je zenuwstelsel. Het is een hertraining voor je zenuwstelsel. Jouw lijf leert terug sneller schakelen tussen actie en rust. Hierdoor hoeft het niet meer continu vast te lopen in één van beide extremen (hyper of hypo). 

• Resourcing : Resourcing verwijst naar het hebben van ankers die je helpen stabiliseren bij momenten van ontregeling. Deze resources kunnen extern zijn: mensen, plaatsen, huisdieren, activiteiten die veilig en geruststellend aanvoelen,… Of intern: positieve sensaties in het lichaam, het gevoel meer ontspannen, geaard, stabiel en verbonden te zijn,…. Ze vergroten je capaciteit voor zelfregulatie en positieve coping. 
• Tracking : Tracking in SE verwijst naar het bewuster aandacht geven aan de sensaties en fysiologische reacties in je lichaam (vb. spierspanning, hartslag, ademhaling,…). Je leert erop te reageren zonder paniek, angst, bezorgdheid of oordeel. Je leert m.a.w. jouw kalmte en gevoel van veiligheid te behouden wanneer ongemakkelijke sensaties opkomen.  
• Containment : Dit is het vermogen om negatieve sensaties en emoties te tolereren zonder impulsief te reageren of zonder het gevoel te hebben dat je de controle verliest. Containment is het vermogen om aanwezig te blijven bij onze ervaringen/emoties en deze te ervaren op een manier dat ze ons niet overweldigen of bang maken.
• SIBAM (Sensation, Image, Behavior, Affect and Meaning) : SIBAM is een acroniem voor de volgende vijf categorieën van menselijke ervaring: sensation (S), image (I), behavior (B), affect (A) en meaning (M). Trauma zorgt ervoor dat bepaalde categorieën krampachtig samen smelten.  Bjivoorbeeld: een bepaalde geur (S) triggert dan automatisch angst (A) en weglopen (B). Werken met SIBAM als therapeutisch hulpmiddel brengt inzicht en herstelt de orde en flexibiliteit in onze innerlijke beleving. Als we daarna diezelfde geur ruiken, hoeven we niet meer per se angstig te gaan lopen. Je krijgt toegang tot andere bewuste opties, zoals gewoon blijven zitten en verder van je ijsje genieten. 

Voordelen van somatische ervaringen in therapie

Somatic Experiencing is vooral gunstig voor mensen die trauma of chronische stress hebben ervaren. Somatische oefeningen stellen je in staat om het zenuwstelsel in wezen te resetten. Zo voorkom je dat je zenuwstelstel voortdurend in een modus van onrust verkeerd. Of dat je je bij iedere trigger overweldigd voelt. 

Enkele andere belangrijke voordelen van deze therapiemethode zijn:

• Non-verbale aanpak : SE is ideaal voor mensen die moeite hebben met het verbaal uiten van hun trauma of die moeite hebben met traditionele gesprekstherapie. SE richt zich namelijk vooral op de reacties van het lichaam.
• Empowerment : Cliënten geven vaak aan dat ze meer controle krijgen over hun emotionele reacties. Ze voelen zich beter uitgerust om met stress en fysiek ongemak om te gaan.
• Verbinding tussen lichaam en geest : We zijn niet alleen onze gevoelens of de gedachten in ons brein. We hebben een heel lichaam dat ons ondersteunt en helpt functioneren. SE richt zich op de fysieke effecten die trauma, angst en stress op ons lichaam kunnen hebben. Doorheen de SE-sessies wordt je bewuster van jouw lichaamsbeeld en wat er gebeurt in jouw geest en lichaam. We zijn in staat om top-down te denken (vanuit de geest) en bottom-up te begrijpen (via het lichaam). Door in beide richtingen te werken, kunnen we vollediger genezen en reguleren.
• Langdurige resultaten : Veel mensen ervaren blijvende verlichting van traumagerelateerde symptomen, omdat SE de fysiologische oorzaken van opgeslagen trauma in het lichaam aanpakt.